شهر هوشمند 

"هوشمندی" در ساده ترین شکل به معنای توانایی یادگیری از محیط و درباره محیط، درک و تعامل با  آن در راستای انطباق پذیری با محیط جدید و یا تغییرات انجام گرفته در محیط فعلی است.

بدین ترتیب "جامعه هوشمند" را می توان جامعه ای دانست که به تلاشی آگاهانه برای استفاده از فناوری اطلاعات جهت متحول وضعیت فعلی و بهبود سطح زندگی و کار در منطقه مربوطه، در مقیاسی قابل توجه و بنیادین، مبادرت می ورزد.

"شهر هوشمند" واقعیتی است که با توجه به گسترش روزافزون تكنولوژي اطلاعات در شهر، و در راستای پاسخگویی به نیازهای جدید شهروندان به اطلاعات و امكانات سخت افزاري و نرم افزاري در زندگی شهری آنان، پا به عرصه حضور می گذارد.  شهر هوشمند به معنای گشایش مفاهیمی نو در شهرسازی است. آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می برد، صرفاً استفاده از ابزار الکترونیکی و سیستم ارتباطاتی آن شهر نیست؛ بلکه استفاده از این ابزار جهت ارتقائ سطح کیفی زندگی شهروندان یک شهر است.

شهر هوشمند همراه با 4 اصل تعریف می شود که هر کدام از این اصول در معنا دادن به شهر هوشمند نقشی اساسی را ایفا می کنند :

 -  دانش و توسعه دانش محور

 -   توسعه پایدار

 -  تقویت یکپارچگی شهر

  -  مشارکت شهروندان      

در حال حاضر بسياري از كشورهاي جهان برای حل معضلات شهری خود، به ويژه مشكلاتي كه در نظام علمي- حرفه ا‌ي متعارف موجود قابل حل نيست، به راهكارهاي دنياي مجازي روي آورده‌اند که عموما تحت عناوینی نظیر "شهر دیجیتال" یا "دولت الکترونیک" معرفی می شوند. در چنین رويكردهایی، تولید و ارائه خدمات تنها محدود به اطلاعات دیجیتال بوده و از طریق ارتباطات دیجیتال و الکترونیکی تحت سلسله مراتب بالا به پایین یعنی ارائه اطلاعات از  سوی مسئولان مربوطه به شهروندان صورت می پذیرد. 

 ولی نکته ای که می بایست در شکل گیری "شهر هوشمند" به ان توجه کرد بکار گیری فرایند های خلاقانه در زمینه های مختلف شهری جهت افزایش مشارکت شهروندان می باشد؛ به گونه ای که هریک از افراد جامعه دیدی آینده نگر نسبت به شهر و مسائل و مشکلات آن داشته و همواره خود را  تاثیرگذار در جهت هوشمند سازی شهر می دانند. بنابراین یکی از تفاوت های عمده میان شهر هوشمند و شهر دیجیتال، توانایی شهر هوشمند در پاسخگویی و حل مسائل شهری شهروندان تحت سلسله مراتبی پایین به بالا است

براین اساس شهروندان شهر هوشمند به دلیل آگاهی بیشتر در مورد شهر خودشان و مشارکت در اداره آن، از مسئولیت پذیری بالایی در قبال شهر خود برخوردارند و در سطح مشارکتی خود، تولید کننده خدمات خواهند بود. بدین ترتیب است که زندگی شهری در شهرهوشمند سرزنده و پویا می شود.

در شهر هوشمند، در ضمن افزایش مشارکت شهروندان در تصمیم گیری ها، به کمک ساختارهای اطلاعاتی هوشمند و نظام کارامد آموزش شهروندی موارد زیر تحقق می یابند:

•           بخش عمده ای از بار مسئولیت و فشار کاری از روی دوش مدیران و دستگاه های دولتی برداشته شده و به خود مردم منتقل می شود.

•            از دوباره کاری ها، تصمیم گیری مبتنی برآزمایش و خطا و هدر رفتن زمان و منابع کاسته می شود.

•            هزینه های تطبیق شهر با حوادث و رویداد ها به حداقل می رسد و شهر انعطافپذیری و توانایی لازم را در جهت مقابله با حوادث غیرمترقبه را می یابد.

•            سرعت جمع آوری اطلاعات به حداکثر می رسد.

•            شکل گیری تدریجی یک قشر جدید اجتماعی ”قشر خلاق“ صورت می پذیرد که شهر را در رقابت فشرده برای جذب سرمایه و تولید ارزش افزوده یاری می نماید.

•            شهر در جهان بدون مرز یکپارچه خواهد شد. فرصت های اقتصادی و اجتماعی شهر به میزان چشمگیری افزایش خواهد یافت.

•            شهر هوشمند می تواند بستری برای شکل گیری فرآیند های پایدار توسعه شهری به شمار آید.

لازم به یاد آوری است که هر کدام از شهر های کشور از نقش و شخصیت غالب خاصی برخوردار است و استراتژی هوشمندسازی خاص خود را نیز طلب می کند. در نتیجه  بسیاری از رویکردهای رسیدن به شهر هوشمند ، منتج از مطالعات خاص آن شهر خواهد بود.